- А цi ж гэта не пройдзе? - я яшчэ на нешта спадзяваўся.
      - Не, Сухарык, гэта пройдзе, калi толькi я траплю ў Наджылiму.
      "Толькi калi ён трапiць у Наджылiму..." - нарэшце я зразумеў! Ён збiраецца зноў мяне пакiнуць, я ведаў гэта. Усё-такi калi-небудзь ён пойдзе ў Наджылiму без мяне...
      - Не iдзi, - заплакаў я. - Не пакiдай мяне, ты не павiнен сыходзiць у Наджылiму без мяне.
      - Ты хочаш туды са мной? - запытаў ён.
      - Так, а як жа iнакш! - усклiкнуў я. - Цi ж я табе не казаў, што дзе будзеш ты, там буду i я.
      - Так, ты гаварыў, i гэта мяне суцяшае, - сказаў Джанатан. - Але туды цяжка трапiць.
      Нейкi час ён маўчаў, а потым кажа:
      - Цi памятаеш той выпадак, калi мы выскачылi з акна? Той жахлiвы час, пажар, а мы скочылi ўнiз у двор? I тады я трапiў у Наджыялу, ты помнiш?
      - Вядома, помню, - сказаў я, плачучы яшчэ больш. - Як ты можаш пытацца пра гэта? Цi ж ты можаш падумаць, што я хоць пра што-небудзь забыўся?
      - Так, я ведаю, - сказаў Джанатан, пагладзiўшы мяне зноў па шчацэ.
      Потым ён сказаў:
      - Дык, можа быць, мы скочым яшчэ раз. Унiз, у цяснiну, вунь на той лужок.
      - Але тады мы памром, - сказаў я. - А мы трапiм у Наджылiму?
      - Так, ты можаш быць у гэтым упэўнены, - адказаў Джанатан. - Як толькi мы прызямлiмся, мы ўбачым святло Наджылiмы. Мы ўбачым ранiшняе святло над далiнамi Наджылiмы. Так, таму што там зараз ранiца.
      - Ха, ха, мы можам скочыць адразу ў Наджылiму, - засмяяўся я. Упершыню за доўгi час засмяяўся.
      - Так, адразу ў Наджылiму, - сказаў Джанатан. - Як толькi мы прызямлiмся, мы ўбачым сцяжынку ў Яблыневую Далiну якраз перад намi. Грым i Ф'ялар будуць чакаць нас там. Нам застанецца толькi сесцi на iх i ехаць.
      - I ты не будзеш паралiзаваны? - усё не верыў я.
      - Не, я буду свабодны ад варажбiцтва i шчаслiвы, як нiхто на свеце. I ты, Сухарык, ты таксама будзеш шчаслiвы. Сцяжынка ў Яблыневую Далiну вядзе праз лес. Уяўляеш, як будзе здорава ехаць праз лес у промнях ранiшняга сонца?
      - Добра, - я зноў засмяяўся.
      - I мы не будзем спяшацца, - працягваў Джанатан. - Мы зможам пакупацца ў якiм-небудзь маленькiм возеры, калi захочам. Але ўсё-такi мы трапiм да Мацiяса к таму часу, як ён згатуе суп.
      - Як рады ён будзе, што мы з'явiмся, - сказаў я. Але раптам мне як ударыла ў галаву. Грым i Ф'ялар - як мог падумаць Джанатан, што мы зможам узяць iх з сабой у Наджылiму!
      - Чаму ты гаворыш, што яны нас чакаюць? Яны ж спяць тут?
      - Яны не спяць, Сухарык. Яны мёртвыя. Ад агню Катлы. А тое, што ты бачыш тут, гэта толькi iх абалонкi. Павер мне, Грым i Ф'ялар ужо ўнiзе на сцяжынцы ў Наджылiме i чакаюць нас.
      - Тады давай спяшацца, - сказаў я. - Каб яны не чакалi так доўга...
      Але Джанатан паглядзеў на мяне i ўсмiхнуўся.
      - Я зусiм не магу спяшацца, - сказаў ён. - Я ж не магу зрушыцца з месца.
      I тады я зразумеў, што я павiнен зрабiць.
      - Джанатан, - сказаў я. - Я пасаджу цябе на спiну. Калiсьцi ты гэта рабiў для мяне, цяпер я гэта зраблю для цябе. Гэта будзе справядлiва!
      - Так, гэта справядлiва, - згадзiўся Джанатан. - Але цi хопiць у цябе смеласцi, Сухарык Львiнае Сэрца?
      Я падышоў да краю стромы i паглядзеў унiз. Было ўжо вельмi цёмна, i я ледзь-ледзь разгледзеў лужок. Ён быў так далёка, што ў мяне перахапiла дыханне. Калi мы скочым туды, то мы дакладна трапiм у Наджылiму - абодва. Нiкому не трэба будзе заставацца тут, каб тужыць, плакаць i баяцца ўсяго.
      Але гэта не нам трэба было скакаць. Скакаць трэба было мне. Джанатан гаварыў, што ў Наджылiму цяжка трапiць. Як я адважуся, як я пераадолею свой страх?
      "Калi я не асмелюся зараз, - падумаў я, - я проста маленькая дрэнь, i я заўсёды не буду нiчым, акрамя як маленькая дрэнь, убоства".
      - Я гатовы, - сказаў я Джанатану.
      - Смялей, маленькi Сухарык, - падбадзёрыў мяне ён. - Што ж, давай паспрабуем.
      - Давай, толькi яшчэ крыху пасядзiм тут з табой, - прапанаваў я яму.
      - Толькi нядоўга, - згадзiўся Джанатан.
      - Пакуль не стане зусiм цёмна, каб я нiчога не бачыў, - сказаў я.
      I так я сядзеў побач з iм, трымаючы яго руку, i адчуваў, якi ён дужы i добры i што нiчога страшнага не будзе, пакуль ён побач са мной.
      Потым ноч i непраглядная цемра апусцiлiся на Наджыялу, на горы, схавалi раку i зямлю, а я стаяў на краю цяснiны з Джанатанам, якi моцна абняў мяне за шыю, i адчуваў, як ён дыхае мне ў вуха. Ён дыхаў зусiм спакойна, ён не быў падобны на мяне... Джанатан, мой брат, чаму я не такi смелы, як ты?
      Унiзе ўжо нiчога не было вiдно, але я ведаў - што там; мне неабходна было зрабiць адзiн толькi крок у цемру, i ўсё скончыцца. Усё скончыцца вельмi хутка.
      - Сухарык Львiнае Сэрца, - загаварыў Джанатан. - Ты баiшся?
      - Не... Так, я баюся. Але я гэта зраблю, Джанатан. Я скочу зараз... зараз... Я нiколi не буду баяцца. Нiколi не буду ба...
      О Наджылiма! Так, Джанатан, так, я бачу святло! Я бачу святло!