Åñëè áû âû âèäeëè, êaêoé ïpoòèâíûé áûë Ñåpeäa: ãëaça âïaëûe, çëûå, íîñ çaêopþêoé ëoæèòcÿ ía ycèùa, òop÷aùèå âïepeä. Maëü÷èøêè eão íeía-âèäÿò è äpaçíÿò: "pyëü". Boò oí áecèòcÿ, êoãäa ycëûøèò! Paç oí ça Äyäû-ðåì còpaøío ãoíÿëcÿ c ïaëêoé. Kpè÷èò: "ß òeå âíècòoæy!". Äyäûpü êyáa-ðåì ñëåòåë ïoä êpy÷y ê Äoíöy, a Ñåpeäa câepxy áeãaåò è ápocaeò â ìaëü
÷èøêy êaìíÿìè. "ß òee âíècòoæy!" -- ïoâòopÿeò, êaê áeøåíûé, a caì
ñòðàøíûé!
Äocòaëocü è åìy oäíaæäû, ío oá ýòoì ïocëe.
Íåñìîòðÿ ía áecïpaâíyþ yíèæåííîcòü, ïoceëÿíe íaøè áûëè íapoä ca-ìîìíèòåëüíûé, ãopäûé.
Íà âcÿêèé âoïpoc oíè oòâe÷aëè âoçpaæeíèeì.
-- Âû ÷òo ça ëþäè? -- cïpaøèâaþò ÷yãyeâöeâ, êoãäa èx ïoäâoäû öeëû-ìè âåðåíèöàìè âúeçæaþò â Xapüêoâ ía ÿpìapêy.
-- Mû íå ëþäè, ìû ÷yãyeâöû. Kaêoé òoâap âeçeòe?
-- Ìû -- íe òoâap, ìû -- æeëeço.
Íà yëèöe êaæäoão ïpoxoäÿùeão êëeéìèëè oíè eäêèìè êëè÷êaìè. Bcÿ-êèé oáûâaòeëü èìeë câoe yëè÷íoe ïpoçâèùe. oò êoòopoão eìy còaíoâèëocü
ñòûäíî.
Êpyãoì ãopoäa áûëo íecêoëüêo áoãaòûx è êpacèâûx ceë ìaëopoccèÿí -íapoä íeæíûé, äoápûé, ïoýòè÷íûé, ëþáÿò æèòü â äoâoëücòâe, â öâeòíè÷-êax, ïoä âèøíeâûûè caäo÷êaìè. ×yãyeâöû èx ïpeçèpaëè: "xoxoë, ìaçeö ïpoêëÿòûé" äaæe ça ÷eëoâeêa íå c÷èòaëcÿ.
Ïpèøëûx èç Poccèè pyãaëè êaöaïaìè. Toæe, êyïöû êypcêèe...
-- Ïpo÷ü c áoãaìè -- còaíeì c òaáaêoì!
-- C ÷eì ïpèexaëè?
---- C áaêaëåéöaìè: äeãoòeê, oceëeä÷èêè, poæo÷êè...
Câoèx äepåâåíöoâ èç Ãpaêoâa, Áoëüøoé Áaáêè, Kopoáo÷êèíoé c÷èòaëè êðóãëûìè äypaêaìè ï äpaçíèëè "ìaãeìaìè". "Øeëyäü áaeâûé, ìaãeì ìûp-øåâîé!" -- pyãaëè èx íè ça ÷òo íè ïpo ÷òo. "Äÿäÿ, cêaæè ía ìoþ ëoøaäü "òïpy"!" -- "A caì ÷òo?" -- "Ó ìeíÿ êpoxa âo pòy". -- "Ïoëoæè â øaï-KÓ*- -- "Äa íÿ âëeçÿ!"
 oáèxoäe ìåæäy ïoceëÿíaìè öapèëa è ycèëèâaëacü çëoáa. Pyãaíü co-cåäåé íe cìoëêaëa, ÷acòo ïepexoäèëa â äpaêy è äaæe â öeëûe ïoáoèùa. Xpèïeëè còpaøíûe pyãaòeëücòâa, paçìaxèâaëècü äþæèe êyëaêè, êpoâÿíè
* Hiâe÷èòü -- ïopòèòü (yêp.).
39
ëècú paæèe poæè. A òaì ïoøëè â xoä è êoëüÿ. Èç äâopoâ áaáû c âeäpaìè âoäû áåãyò. êaê ía ïoæap, -- paçëèâaòú âoäoé. A èç äpyãèx âopoò -- c êoëüÿ-ìè ía âûpy÷êy poäcòâeííèêoâ. B cepåäèíe câaëêè, ça òoëïoé, yæe cëûøaò-cÿ paçäèpaþùíe âèçãè è oò÷aÿííûe êpèêè áaá. È, íaêoíeö, èç òoëïû âû-íocÿò èçyâå÷åííûx çaìåpòâo.
Ïpåcòyïíocòü âce âoçpacòaëa. È, ÷eì áoëüøe äpaëè ïocåëÿí, òeì áoëüøe oíè ëeçëè ía poæoí.
Ïpoècxoäèëè áecïpepûâíûe ýêçåêyöèè, è ìaëü÷èøêè âecåëo áeãaëè cìoòpeòü ía íèx. Oíè ïpåêpacío çíaëè âce òåpìèíû è ïopÿäêè ïpoèçâoäcò-âa íaêaçaíèé: "Ôyêòeëeé! * Øïèöpyòeíoâ! Cêâoçü còpoé!"
Maëü÷èøêè ïpoëåçaëè ïoáëèæe ê còpoþ coëäaò, ÷òoáû paccìoòpåòú, êaê ÷eëoâe÷åcêoe ìÿco. oòcêaêèâaÿ oò øïèöpyòeíoâ, ïaäaëo ía çåìëþ, êaê oáía-æaëècü oò ìycêyëoâ câeòëûå êocòè peáep è ëoïaòoê. Ïpèâÿçaííyþ ça pyêè ê pyæüþ æepòây äoíaøèâaëè yæe ía pyêax äo ïoëíoão êoëè÷ecòâa yäapoâ, íaçía÷eííûx ía÷aëücòâoì. Ho yæacío áûëo ïoòeìíeâøåå ëèöo -- ïo÷òè ïo-êoéíèê! Ãëaça çaêpûòû, è òoëüêo cëaáûe còoíû ÷yòü cëûøíû...
Ïëoùaäíaÿ pyãaíü íe cìoëêaëa, è íe oäíè ãpyáûe eôpeéòopû è coëäaòû pyãaëècü, -- c ocoáoé xëåcòêocòüþ pyãaëècü òaêæe è ïpeäcòaâèòeëüíûe ïo-ceëeííûe ía÷aëüíèêè êpacèâûì aðècòoêpaòè÷ecêèì òåìápoì.
Ha÷aëüíèêè ÷acòo áèëè ïoä÷èíåííûx ïpocòo pyêaìè, "ïo ìopäaì".
Toëüêo è âèäèøü: âûòÿíyâøècü â còpyíêy, còoèò ïpoâèíèâøèécÿ. Ha ÷aëüíèê eão -- paç, paç! -- ïo cêyëaì. Cìoòpèøü, êpoâü xëûíyëa èço pòa è paçëèëacü ïo ãpyäè, oêpoâÿèèâ èçÿùíyþ, ÷ècòyþ, c çoëoòûì êoëüöoì, py-êy ía÷aëücòâa.
Cêoëüçèò íeäoâoëücòâo ïo êpacèâoìy ïoëíoìy ëèöy, âûíèìaeòcÿ òoí-êèé áeëocíåæíûé, äyøècòûé ïëaòoê è âûòèpaeòcÿ ÷epíaÿ êpoâü.
-- Paêaëüÿ!.. Poçoã! --êpèêíeò oí âäpyã, paccepäèâøècü. Áûcòpo íecyò poçãè paccòåãèaþò æepòây, êëaäyò, è ía÷èíaeòcÿ ïopêa co câècòoì...
-- Baøe áëaãopoäèe, ïoìèëyéòe! Baøe áëaãopoäèe, ïoìèëyéòe!..
III MAMEHÜKA CTPOÈT HOBÛÉ ÄOM
×epeç íaøy Kaëìûöêyþ yëèöy øëa áoëüøaÿ còoëáoâaÿ äopoãa. Ïoìè-íyòío ïpoeçæaëè ìèìo íac òpoéêè è ïapû ïo÷òoâûx c êoëoêoëü÷èêaìè, ÷acòo ïpoxoäèëè âoécêa, a eùe ÷aùe -- ãpoìaäíûå ïapòèè apåcòaíòoâ. Äoë-ão òÿíyëacü ãycòaÿ òoëïa còpaøíûx ëþäeé c ïoëyoápèòûìè ãoëoâaìè. Çâe-íeëè êaíäaëû, è êaçaëocü, áyäòo âoécêo èäeò. Bcòpe÷aëècü cêoâaííûe
* "Ô y ê ò e ë ü", òo ecòü ôyxòeëü -- øïaãa, ïaëaø (íeì.). Ïpoâèíèâøeãocÿ yäa-pÿëè òÿæeëûì ôyxòeëeì ïëaøìÿ.
40
òðîéíûìè êaíäaëaìè c âècÿ÷eé öåïüþ èëè cêoâaííûe ïo òpoe è áoëåe âìåñòå. Còpaøíûå ïoëyoápèòûe ãoëoâû â cåpûx apåcòaíòcêèx øaïêax... Ñìoòpeëè oíè ècïoäëoáüÿ, êaê çëûe paçáoéíèêè.
Âçäûxaëè còoÿâøèå y êaëèòoê è âopoò áaáû, âûíocèëè ïaëÿíèöû *, a ìóæèêè äocòaâaëè ãpoøè êoïåéêè, ïoêyïaëè ïaëÿíèöû, áyáëèêè òyò æe â ëàâî÷êå è âcå ýòo, äoãíaâøè, oòäaâaëè còapøeìy apecòaíòy âïåðåäè oòpÿäa. Òîò ïpèíèìaë cepüåçío è ïo÷òè íe áëaãoäapèë. Booáùe ïopaæaëo â apåcòaí-òax âûpaæåíèe ãopäocòè è çëoáû. Cêoëüêo øëo íapoäy!.. Koí÷aëacú câopa ñ êàíäàëàìè -- ça íèìè exaëè èx ïoäâoäû, ía òåëeãax cèäeëè è ëeæaëè áîëüíûå,áàáû è äåòè...
Maìåíüêa co câoeé äâoþpoäíoé cecòpoé Ïaëaãoé Båò÷èíêèíoé â êaæ
äûé ãoäoâoé è äâyíaäecÿòûé ïpaçäíèê oòâoçèëè ïèpoãè. áyëêè ë áyáëèêè
â îñòðîã è coëäaòcêèé ãocïèòaëü. Óæe äíÿ ça äâa ïåpeä ïpaçäíèêaìè ïeê
ëèñü. áyëêè è áeëûe ïaëÿíèöû. Çaeçæaëa òeòêa Ïaëaãa c âoçoì, äo ïoëo
âèíû íaãpyæeííûì âcÿêèìè êíûøaìè **, êaëa÷aìè è ïpo÷eé cíåäüþ, è
ìàìåíüêà c Äoíÿøêoé âûíocèëè câoè çaïacû è ïoëíûé âoç âåçëè "íåc÷a
ñòíûì".
Tåòêa Ïaëaãa çaêyòûâaëacü áoëüøèìè ÷epíûìè ïëaòêaìè, a ê caìoìy ëèöy áåëoé êocûíêoé. Oía âceãäa äepæaëa íèçêo ãoëoây -- ëèöa íe áûëo âèäío. Jlþáèëa oía ïoäoëãy cèäåòü c íàøeé ìaìeíüêoé çaïepøècü, äoëão ía ÷òo-òo òaèícòâeíío æaëoâaëacü è ìíoão ïëaêaëa. Boç c xëeáoì áeç êoí-öa còoÿë y íaøèx âopoò, a oíè âcå íe âûxoäèëè -- ãopeâaëè â cëeçax. Ka-æåòcÿ. èç ee poäíè êòo-òo cèäeë â ocòpoãe. Taê â cëeçax è yeçæaëè.
Ñåìüÿ Båò÷èíêèíûx 13 áûëa áoëüøaÿ, ýòo áûëè xoçÿåâa-xëeáopoáû. Còa-ðèê -- æecòoêèé è áyéíûé âo xìeëþ. Tpè cûía æeíaòûx; còapøaÿ äo÷ü ça-ìyæåì -ïpèíÿëè âo äâop ça "íexoçÿèía" çÿòÿ, a ìëaäøaÿ -- ïoäpocòoê -- ãëyïoâaòaÿ Haòaëêa. Ó còapøèx yæe áûëè ìaëûe äeòè. È âcå æèëè â oä-íîì äâope, â äâyx xaòax. Pyãaíüþ äa ïaëêoé còapèê äepæaë âcþ ceìüþ â còpaxe è ïoêopíocòè. Ho ÷yòü oí oòëy÷aëcÿ ía paáoòû, ïoäíèìaëcÿ öe-ëûé aä ccop è ápaíè, äo äpaê. Çaâoäèëè âceãäa áaáû è äeòè c ïycòÿêoâ. Ho îò âe÷íoão ãíåòa âce yæe áûëè òaê çëû è paçäpaæeíû, ÷òo òoëüêo â pyãaíè äa ïoòacoâêax è oòâoäèëè äyøy. A ïoòoì pocëa ìecòü... È òaê áeç êoíöa.
Ñòàðøèé cûí, Hèêèôop, oãpoìíoão pocòa, áûë ãëyï, êaê ápeâío.
Paç. ïoìíþ, y íac áûëè ãocòè; Hèêèôop Beò÷èíêèí âûïèë è paçâece-ëèëcÿ âìecòe co âceìè. Koãäa âce yæe áûëè íaâeceëe, òo, êaê âoäèòcÿ, còa
ëè ïeòü ïecíè; âäpyã êaê çapåâeë Hèêèôop câoþ ïecíþ, òaê âce äaæe ècïy-ãàëècú. A oí, yæe íè÷åão íå âèäÿ, peâeë câoe:
Ïoøëa áaáa ïo ceëy Äoáûâaòü êèceëþ;
Ï a ë ÿ í è ö a -- ïëocêèé íeáoëüøoé xëeáeö èç ïøeíè÷íoé ìyêè (yêp.). Ê í û ø -- xëeáeö c çaâepíyòûìè âíyòpü êpaÿìè (yêp.).
41
He äoáûëa êèceëþ, A äoáûëa oâcy.
È còpaøío è cìeøío; ìû ïocêopeé çaëeçëè ía ïe÷êy è òaì xoxoòaëè
c yæacoì.
Moëoäaéêa Apèía, eão æeía, çacoâecòèëacü è xoòeëa áûëo eão ocòaío
âèòü. Taê oí òaê paccâèpeïeë!
-- Oòoéäè! Óáüþ! He ìeøaé! ×òo! Cìeþòcÿ? Kòo cìeeòcÿ? Ýòè ïo-còpeëÿòa? ß èx oäíèì êyëaêoì yáüþ!
Oí òaê ïoäûìaë êyëaêè è xoòeë ÷òo-íèáyäü paçáèòü -- âcÿ xaòa äpo
æaëa.
Hacòÿ, êpacèâaÿ, c òoíêèìè ápoâÿìè è ÷epíûìè ãëaçaìè, ïoêpacíeëa è íe çíaëa, ÷òo äeëaòü co còûäa. Maìeíüêa ïoäoøëa áûcòpo ê Hèêèôopy.
-- ×òo âû? Kòo cìeeò oáèæaòü è ocòaíaâëèâaòü ìoeão Hèêèøy? Ïoé, Hèêèøa, ïoé! Hy, ía÷èíaé cía÷aëa, ìû áyäeì òeáe ïoäòÿãèâaòü. Oí ãëyïo yëûáíyëcÿ è ïpoòÿíyë oãpoìíyþ ëaäoíü ê ìaìeíüêe.
-- A, òeòêa Còeïaíoâía! Boò êoão ëþáëþ, âoò! Äaé py÷êy ïoöeëoâaòü... To ecòü áoëüøå ìaòepè ëþáëþ. Ïoòoìy -- äoápa è íaøeão ápaòa, ìyæèêa, ïoò÷yeò è æaëyeò. A òû ÷òo?! -- câèpeïeÿ, oápaùaeòcÿ oí ê æeíe. -- Äaâío òeáÿ íe y÷èë?
-- Hy-íy, Hèêèøa, çaïeâaé, áyäeò òeáe! -- ãoâopèò oïÿòü ìaìeíüêa.
Ïoøëa áaáa ïo ceëy, -
çapeâeë Hèêèôop oïÿòü...
Haøa æèçíü øëa caìa ïo ceáe: ïpeäcòoÿëa íaì ïepeìeía -- ìû còpo-èëè ceáe íoâûé äoì.
×aùe è ÷aùe oòëy÷aëacü ìaìeíüêa ía ïocòpoéêy äoìa. È, íaêoíeö, ïe-peä íaøeé xaòeíêoé, âo äâope y áaáyøêè, ïoÿâèëacú çaïpÿæeííaÿ òeëeãa, ía êoòopyþ âûíocèëè caìûe ïepâûe è âaæíûe âeùè äëÿ íoâoceëüÿ.
Ïpeæäe âceão âûíecëè oápaça è ycòaíoâèëè èx ïpo÷ío è áeçoïacío ía ïepeäêe òeëeãè; ïoòoì -- äepeâÿííyþ ÷aøêy, ëoæêy, ÷òo-òo çaâepíyòoe è ÷òo-òo cúecòíoe. Haøy òpexöâeòíyþ ÷epíyþ êoøêy ìû äepæaëè ía pyêax. Haêoíeö yceëècü è ïoexaëè.
Ìû ïpeêpacío çíaëè, ÷òo âce ýòè "pyccêèe" ïëoòíèêè -- òaêèe êoëäy-íû! C íèìè áeäa: cêoëüêo yæe ìaãapû÷a ïocòaâëeío áûëo! Çaëoæèòü ocío-âaíèe äoìy -ìaãapû÷; âçâoëaêèâaòü "ìaòèöy" * -- ìaãapû÷; êpûòü êpû-øy còpoïèëaìè -oïÿòü ìaãapû÷. È âce ýòo -- ÷eòâepòíyþ áepè ía âcþ apòeëü.
Áoæe èçáaâè äeëaòü íe ïo-èxíeìy: oíè ceé÷ac æe "çaëoæaò äoì ía äyøy" òoão èç ceìüè, êòo èì íeïpèÿòeí, è òoò ïoìpeò. Óæ âceãäa ïpocÿò
M a ò è ö a -- ápyc ïoïepeê âceé èçáû, ía êoòopoì íacòëaí ïoòoëoê.
42
èõ ÷òoáû çaêëaäûâaëè äoì ía êaêoão-íèáyäü caìoão còapoão äeäa, êoòopo-ìy yìepeòü ïopa, -- òoãäa yæ âoëÿ áoæüÿ. A òî âeäü áûâaëo òaê y äpyãèx: ïëoòíèêaì íe yãoäÿò êaê-íèáyäü, ïoccopÿòcÿ c íèìè, òaê oíè ïoäëoæaò ïoä câÿòoé yãoë êoëoäy êapò. Toãäa ïoéäeò òaêaÿ ÷epòoâùèía, ÷òo èç câoeão äoìa áeæaòü ïpèäeòcÿ: ïo ío÷aì äoìoâoé c íe÷ècòoé cèëoé òaêoé øyì ïoä-íèìaþò è òaêèx còpaxoâ çaäaþò -- áeäa!..
Haøa ìaìeíüêa çíaëa âepíoe cpeäcòâo oò âcÿêoão êoëäoâcòâa ïëoòíè-êoâ. Paçyìeeòcÿ, c íèìè oía oáxoäèëacü o÷eíü ëacêoâo, è âce ìaãapû÷è áûëè xopoøèe; ïëoòíèêè ocòaâaëècü äoâoëüíû è ía cepüeçíûé âoïpoc ìa-ìeíüêè, ía ÷üþ äyøy äoì çaëoæèëè, oòâe÷aëè o÷eíü yáeäèòeëüío:
-- Ócïoêoéòecü, Ñòeïaíoâía, íeyæòo æe ìû áeç êpecòa ía øee èëè âa-ìè ÷eì oáèæeíû! Beäü ìû òoæe ëþäè è ïoíèìaeì, c êeì è êaê è ÷òo ïpo-÷ee, íaïpèìep... A êoøe÷êy, òo÷ío, âû çíaeòe caìè, ïpèâeçeòe âïepeä è âce ïopÿäêè, çâecòío, cïpaâèòe ïo ïècaíèþ, âeäü âû æe íe òo, ÷òo ìû, äepeâeí-ùèía -- âeäü âû êaê ÷èòaeòe è câÿùeííoe ïècaíèe çíaeòe... Kaê æe ìoæío?
ßêoâ Aêèìû÷, pÿä÷èê, áûë ìyæèê áopoäaòûé, âeceëûé, ío còeïeííûé è áoãoìoëüíûé.
Boò ìû è eäeì; ïo äopoãe ïûëü ïoäíèìaeòcÿ áoëüøèìè còeíaìè è ãëa-ça ecò. Äaëeêo-äaëeêo oòúexaëè è eùe äaëüøe eäeì, âce ïo-íaä Äoíöoì. Boò ocòaíoâèëècü y íoâoão, âûcoêoão, áeëoão äoùaòoão çaáopa. Çäecü. Ho íaì âeëeío cèäeòü è íe cëeçaòü c òeëeãè. Kòo ïepâûé âoéäeò â äoì -- íe-ïpeìeíío yìpeò. Maìeíüêa c Äoíÿøêoé áepyò êoøêy ía pyêè. Kaêoão-òo ïpoxoæeão ïpocÿò ïocòaâèòü âíyòpè ía cepeäèíy äoìa ÷aøêy co cúecòíûì (ïocòopoííèé íe yìpeò, íè÷eão eìy íe áyäeò). Toãäa oòâopÿþò äâepè â ceíöû, ïycêaþò òyäa êoøêy è çaïèpaþò ee â äoìe oäíy. Cëûøèì çaìÿy-êaëa -- ía câoþ ãoëoây.
Cíèìaþò c òeëeãè Ócòþ è ìeíÿ; ìû âeceëo âëeçaeì ía êpûëüöo -- ÷è-còoe, áeëoe, âûcòpyãaííoe. Oòâopÿþò äâepè â ceíè -- ìoæío! Ho còaâíè çaòâopeíû, òeìío. Äoíÿøêa oòâopÿeò còaâíè. Kaêèe ÷ècòûe áeëûe ïoëû! Ìû ía÷èíaeì áeãaòü ïo âceì êoìíaòaì. Kaêoé oãpoìíûé äoì! Heyæeëè ýòo íaø? Kaê âeceëo!.. Ha còoë â câÿòoì yãëy ïocòaâèëè oápaça è ìoëèòâeííèê è ÷òo-òo çaâepíyòoe.
Ïpèëeïèëè ïepeä oápaçoì òpè âocêoâûe æeëòûe câe÷êè, è ìaìeíüêa còaëa ïpèãoòoâëÿòücÿ ÷èòaòü aêaôècò ïpecâÿòoé áoãopoäèöe. Ìû çíaeì, ÷òo ýòo ïpoäëèòcÿ äoëão è áyäeò o÷eíü cêy÷ío. Äoíÿøêa è Ãpèøêa yæe còo-ÿò ça íaìè. Cía÷aëa âce ïoëoæèëè ïo òpè çeìíûx ïoêëoía è cëyøaëè íe-íoíÿòíûe cëoâa; ìû æäaëè çíaêoìûx cëoâ, êoãäa íaäo áûëo êëacòü çeìíoé ïoêëoí.
A âoò: "Paäyécÿ, íeâecòo íeíeâecòíaÿ!" Ìû cpaçy áyëòûxíyëècü ê ÷è-còoìy ïoëy. Bcòaëè.
Ïoäíÿâøècü, ìaìeíüêa ïpoäoëæaëa ÷òeíèe òeì æe âûpaçèòeëüíûì ão-ëocoì, ÷yòü-÷yòü íapacïeâ. Oïÿòü äoëão. Oò cêyêè ÿ oãëÿäûâaþcü. Bèæy, Ãpèøêa -- yæ âèäío, íey÷ -- áûcòpo è cìeøío ìaøeò pyêoé, cëoæeííoé â
43
ùeïoòú, äeëaeò êopoòêèe êèâêè è cêopo oòápacûâaeò ïpÿäü câoeé pûæeé cêoáêè, cïoëçaþùeé eìy ía ãëaça... a â ýòo âpeìÿ cëeäyeò òoëüêo cìèpío còoÿòü, -- äepåâíÿ!
-- Aëëèëyéÿ!.. -- ïpoèçíocèò íapacïeâ ìaìeíüêa, è ÿ oïÿòü ápocaþcü â çeìíoé ïoêëoí pÿäoì c Ócòeé.
Ïoäíèìaeìcÿ äpyæío. Oïÿòü äëèííoe ÷òeíèe. ß oãëÿäûâaþcü ía Äo-íÿøêy, oía êpeïêo ïpèæèìaeò äâa ïepcòa êo ëáy. Mû âce êpecòèëècü äây-ïepcòíûì çíaìeíèeì, xoòÿ è íe áûëè còapoâepû. Ho ìaìeíüêa ãoâopèëa, ÷òo êpecòèòücÿ ùeïoòüþ ãpex: òaáaê íþxaþò ùeïoòüþ. È ÿ còaë êpeïêo ïpèæèìaòü êo ëáy äâa ïepcòa. Kcòaòè paçäaëocü oïÿòü: "Paäyécÿ, íeâecòo íeíeâecòíaÿ!"--çeìíoé ïoêëoí.
Ñíoâa äoëãoe ÷òeíèe. ß oãëÿíyëcÿ ía Ãpèøêy è ÷yòü íe ïpûcíyë co cìexy: oí òaê cìeøío äpeìaë còoÿ. Ïpè ýòoì eùe ùeïoòü ía âûcoòe pòa êaê-òo äepãaëacü âìecòe c pyêoé, êoòopaÿ íèêaê íe ìoãëa cäeëaòü êpecòíoe çíaìeíèe, ãëaça cìeøío cëèïaëècü, a ápoâè ïoäíèìaëècü âûcoêo-âûcoêo è ìopùèëè ëoá, -ïoòeøío...
Haêoíeö, ê ìoeé paäocòè, ìaìeíüêa ïpoïeëa "aëëèëyéÿ", è ÿ ïocêopeé áyëòûxíyëcÿ, ÷òoáû íe cìeÿòücÿ, è ïpoäoëæaþ ëeæaòü, yòêíyâøècü â ïoë, ÷òoáû íe çaìeòèëè. Ïoòoì ïoòèxoíüêy -- oò ïoëy -- çaãëÿäûâaþ â áoê ía Ócòþ. Oía cepüeçío cäâèíyëa ápoâè, còoèò poâío è cìoòpèò ía ìeíÿ cep-äèòo. ß ïoäíèìaþcü, oïpaâëÿþcü...
"Paäyécÿ, íeâecòo íeíeâecòíaÿ!}} Ïocëe äoëæíoão ïoêëoía ÿ áoþcü yæe oãëÿäûâaòücÿ è peøaþcü coápaòü âce cèëû è æäaòü êoíöa. Mû çíaëè, ÷òo, êoãäa ía÷íyò ÷èòaòü "Î âceïeòaÿ ìaòè, poæäøaÿ", òoãäa, çía÷èò, cêopo êo-íåö. Ho äoëão eùe ÷epeäoâaëècü "aëëèëyéÿ" è "paäyécÿ, íeâecòo íeíeâe-còíaÿ".
Ho âoò è æeëaííaÿ "âceïeòaÿ"; âoò è êoíeö. Ãpèøêa, yæe áoäpûé, ïpè-íec â öeáapêe * âoäû c Äoíöa. Áoëüøoé còapèííûé ìeäíûé êpecò è êpoïè-ëo ëeæaëè ía còoëe -- ÿ èx paíüøe íe ïpèìeòèë.
"Bo èìÿ oòöa è cûía è câÿòoão äyxa", -- òopæecòâeíío ïpoèçíocèò ìa-ìeíüêa è òpoeêpaòío ïoãpyæaeò â öeáapêy êpecò.
"Ñïacè, ãocïoäè, ëþäè òâoÿ è áëaãocëoâè äocòoÿíèe òâoe!" -- çaïeâaeò ìaìeíüêa, ìû âce ïoäxâaòûâaeì è òopæecòâeíío äâèãaeìcÿ êo âceì yãëaì êoìíaò. Maìeíüêa êpoïèò è ïoeò xopoøo. Ãpèøêa ôaëüøèâèò, còpaøío cïe-øèò è ïoìèíyòío êpecòèòcÿ, oòápacûâaÿ cêoáêy oò ãëaç.
Ïepexoäèì â äpyãyþ êoìíaòy, â òpeòüþ, è âeçäe-âeçäe -- è ía ïoë, è ía ïoòoëêè, è âo âce oêía -- ìaìeíüêa êpoïèò câÿòoé âoäoþ.
Taê oáoøëè âecü äoì. Bepíyëècü oïÿòü ê oápaçy; çäecü âce ïoäxoäèëè ê êpecòy, è ìaìeíüêa âcex íac êpoïèëa â çaòûëoê. Ïoòeêëa âoäa ça øeþ; íaäo áûëo oòo ëáa câÿòoé âoäoé cìa÷èâaòü ùeêè è âce ëèöo.
Öeáapêa -- âeäpo (yêp.).
Ïocëe aêaôècòa ìû íaáeãaëècü âcëacòü ía câeòëûx ïoëax â ÷ècòo âû-áeëeííûx êoìíaòax.
 íaøeé xaòêe, ía ïocòoÿëoì äâope y áaáeíüêè, íaì còaëo yæe cêy÷ío, è ìû âce ïpècòaâaëè ê ìaìeíüêe, ÷òoáû íac oïÿòü âçÿëè â íoâûé äoì è ÷òoáû íaì cêopeé ïepeeçæaòü òyäa æèòü.
IV ÏOCTOßËÛÉ ÄBOP
 áoëüøoì äoìe y áaáeíüêè â ÷ècòûx ãopíèöax áûëo o÷eíü ÷ècòo è áo-ãaòo. Kpaøeíûe æeëòûe ïoëû, oãpoìíûe oápaça â cepeápÿíûx pèçax c çoëo-òûìè âeíöaìè.  êpacèâoì êoìoäe ça còeêëaìè âèceëè cepeápÿíûe ëoæe÷-êè, âpeçaííûe â äepeâo. Áëecòÿùèé ãëaäêèé êoìoä c íeoáûêíoâeííoé, âoë-íècòo èçoãíyòoé êpûøêoé ocoáeíío ïopaæaë ìeíÿ ÷ècòoòoé, ìeòaëëè÷ecêoé py÷êoé è çoëoòûìè yêpaøeíèÿìè íaä äûpo÷êaìè äëÿ êëþ÷eé. Toëüêo ÿ íe ëþáèë còpaøíoé êapòèíû, âèceâøeé â ÷epíoé paìe ía cpeäíeé còeíe oäíoé èç ãopíèö. Taì áûë íaìaëeâaí ìoëoäoé êyp÷aâûé ïaíè÷, äepæaùèé ça âo-ëocû ãpoìaäíyþ ìepòâyþ ãoëoây c ïpoáèòûì ëáoì. Taêoe còpaøèëèùe ýòa ãoëoâa -- cèíÿÿ-ïpecèíÿÿ, è ïaíè÷ òaêæe cèíèé è còpaøíûé! Maìeíüêa ãoâopèëa, ÷òo ýòo Äaâèä c ãoëoâoé âeëèêaía Ãoëèaôa. ß áoÿëcÿ äaæe ïpo-xoäèòü ìèìo ýòoé êapòèíû. Äa íac peäêo è ïycêaëè â ãopíèöû; paçâe â ïpaçäíèêè, êoãäa ìû xoäèëè ïoçäpaâëÿòü áaáeíüêy.
×epeç áoëüøoé êopèäop ìû ÷acòo ïpoxoäèëè ía êyxíþ è çäecü òoãäa âèäeëè, êaê oáeäaþò ïpoeçæèe èçâoç÷èêè.
Áûâaëo, çèìoé, ïîä âe÷ep, â áoëüøoé ìopoç, òeòêa Moòpÿ, ïëoòío çaêy-òaííaÿ, c ôoíapeì â pyêax äaâío yæe ïoäæèäaeò y âopoò ïpèeçæaþùèx: êoãäa ocòaíoâèòcÿ òÿæeëûé oáoç âoçoâ â äâaäöaòü, oía ïoäxoäèò áëèæe è ìÿãêo, íapacïeâ çaçûâaeò:
-- Çaeçæaéòe, ïo÷òeííûe, çaeçæaéòe!
Ocòaíoâèëècü. Çaèíäeâeëûe, òÿæeëo oäeòûe ëþäè ïpèáëèæaþòcÿ ê íeé.
-- Kyäa âû ïoeäeòe äaëüøe ía ío÷ü ãëÿäÿ! Ceé÷ac Ãeíepaëücêaÿ ãopa, ïoêa âçoáüeòecü; a â ãopoäe äâopû äopoæe è xyæe. Ó íac, cìoòpèòe, êaêèe âopoòa êpeïêèe, äâop áoëüøoé, capaè ïpocòopíûe. Óæ áyäeòe äoâoëüíû, áy-äeòe ïoêoéíû. Ñyïeö c êapòoôeëüêoé, áopùo÷êy äocòaòo÷ío. Çaeçæaéòe, êyïöû, çaeçæaéòe, ÷òo òaì paçäyìûâaòü. Ceía ïyä è ìepa oâca y íac êo-ïee÷êoé äeøåâëe ÷eì â ãopoäe.
-- ×òo æe, Mèòþxa, çaeçæaòü, ÷òo ëü? Aëü yæ â ãopoäe, ía ãope, ío-÷eâaòü? -- ãoâopèò còapøèé.
-- Äa ía ãopy-òo cïoäpy÷íee áû yòpe÷êoì âçoápaòücÿ -- êpyòa äa è äoë-ãà ïpoêëÿòaÿ, ÿ ee ïoìíþ ïo cïycêy. Çaeçæaòü òaê çaeçæaòü. Peøaþò: "Bopo÷aé, poáÿ, â âopoòa!"
45
È êaæäûé âeceëo cêpèïèò âaëeíêaìè ê câoeìy âoçy.
Búeçæaþò, íe òopoïÿcü paçìeùaþòcÿ ïoä capaÿìè, âûïpÿãaþò ëoøaäeé. Äoëão áepyò ïo âecy oâec èç íaøeé ëaâêè, ceío èç ceííèêa c áoëüøèx âecoâ, íaáèâaþò peïòyxè è íecyò, çaêëaäûâaþò ëoøaäÿì. Óápaâøècü, ïpèxoäÿò
â êyxíþ.
Tyò ìû èx cìoòpèì: pyccêèe, èçäaëeêa. Ãoâopÿò, cyëy * âeçyò â Xapü-êoâ èç Pocòoâa. Pyccêèe âce áoëüøe êoëäyíû, ëèöa êpacíûe oò ìopoça, áo-poäaòûe, ÷yá÷èêè ïoäcòpèæeíû -- còapoâepû, çía÷èò; ío ecòü è ìoëoäûe.
Paçìaòûâaþò ïoÿca, cíèìaþò apìÿêè, êëaäyò âce ýòo ía --íapû, ía ïpè-ìocòü. Kaêaÿ ãpÿçü ía ïoëy â êyxíe! Boò eùe cíeãy íaíecëè, ïoëyøyáêaìè
çaïaxëo...
Kpecòÿòcÿ ía oápaça è áûcòpo oòxâaòûâaþò êopoòêèe ïoêëoíèêè. Çaxo-äÿò ça oáùèé còoë è ïoäâèãaþòcÿ ïo oáùeé äëèííoé cêaìeéêe ïëoòío oäèí
ê äpyãoìy.
Ïe÷êa â êyxíe oãpoìíaÿ. Cêoëüêo òaì ãpoìaäíûx ÷yãyíoâ, ãopøêoâ!
Kyxapêa eäâa âûòacêèâaeò poãa÷oì ÷yãyí, íaëèâaeò yïoëoâíèêoì â oã-poìíyþ ìècêy è còaâèò ía äepeâÿííûé còoë áeç âcÿêoé --cêaòepòè.
Oêoëo êaæäoé ìècêè ycaæèâaþòcÿ ïÿòü ÷eëoâeê è áoëüøèìè äepeâÿí-íûìè ëoæêaìè ÷epïaþò, ceé÷ac æe ïoäcòaâëÿÿ oãpoìíyþ "cêèáêy" ÷epíoão xëeáa ïoä ëoæêy, ÷òoáû íe pacïëecêaòü ía còoë.
Eäÿò äoëão. Ó êaæäoão ça ùeêoé oãpoìíûé êycoê xëeáa â âèäe áoëüøoé êpyãëoé øèøêè íapyæy; oía òaeò ïo ìepe ïpèxëeáûâaíèÿ è ïepeæeâûâa
íèÿ.
Aòìocôepa paçoãpeâaeòcÿ oò ïapa è ïoòa; cíèìaþòcÿ êoe-êeì çaáûòûå ía øee øapôû, è yòèpaþòcÿ âcïoòeâøèe ëáû äëèííûì ïoëoòeíöeì. Ïoëo-òeíöe êëaäeòcÿ, oäío ía òpoèx-÷eòâepûx, ía êoëeíè.
Ó âcÿêoão oáùecòâa câoè ïpaâèëa ïpèëè÷èÿ, câoé ýòèêeò. Ó èçâoç÷èêoâ c÷èòaeòcÿ íeïpèëè÷íûì âûxoäèòü èç-ça còoëa, íe oêoí÷èâ yæèía. A ìeæ-äy òeì ëþäÿì, ïpoøeäøèì ïo ìopoçy âepcò äâaäöaòü ïÿòü-òpèäöaòü ïeø-êoì, paçoãpeâøèìcÿ oò ãopÿ÷eé ïèùè è òeïëoro ïoìeùeíèÿ, a ãëaâíoe, cúeâøèì, íe òopoïÿcü, òaêoe áoëüøoe êoëè÷ecòâo æèäêoé ïèùè, íacòyïaeã ïoo÷epeäío íeìèíy÷aÿ íeoáxoäèìocòü âûéòè ía âoçäyx...
 èx ïpaêòèêe çapaíee ycëoâëeío â òàêèõ cëy÷aÿx òoëêíyòü òoâapèùa ëoêòeì. Toò çíaeò, ÷òo íaäo cêaçaòü.
-- Axpeìêa, â òâoeì peïòyxe ìepèí äûpêy ïpopâaë, ìíoão ceía ïoä íoãè òoï÷eò -- òû áû, ìaëûé, âûøeë, ïocìoòpeòü, ïoïpaâèë!
Axpeìêa áûcòpo ïepeëeçaeò ÷epeç cêaìeéêy è èäeò ïocïeøío ê ëoøa
äÿì.
Âepíyâøècü ÷epeç äecÿòü-ïÿòíaäöaòü ìèíyò è ycëûxaâ, êaê ycëoâío
êaøëÿíyë Hèêèòa, oí ãoâopèò:
Cyëa --cyäaê.
46
-- Hèêèòa, a Hèêèòa? Ó òâoeão ÷aëoão ceía yæe ïo÷òè íeò, íe ïopa ëè eìy ïoâecèòü òopáy?
Hèêèòa áûcòpo yäaëÿeòcÿ, a Axpeìêa caäèòcÿ è ïpoäoëæaeò xëeáaòü
áopù.
Ìû o÷eíü xopoøo âce ýòo çíaëè, âûpaçèòeëüío ïepeãëÿäûâaëècü è còa
paëècü íe cìeÿòücÿ.
Heêoòopûe ìoëoäûe èçâoç÷èêè, c peìeøêaìè âoêpyã ãoëoâû, íaì o÷eíü ípaâèëècü câoèìè cepüeçíûìè ëèöaìè. .
Koãäa ïo÷òè âce òoâapèùè ocâeäoìèëècü è ïoïpaâèëè câoèx êoíeé, a cyïöoì è áopùo÷êoì íaxëeáaëècü äo oòâaëa, êyxapêa âûòacêèâaëa orpoì-íûé êycoê âapeíoé ãoâÿäèíû èç ÷yãyía c áopùoì, êëaëa eão ía ïëocêoe äe-peâÿííoe áëþäo è ía÷èíaëa áeç âcÿêoé âèëêè êpoìcaòü êyxoííûì íoæoì ía êycêè, ïpèäepæèâaÿ ìÿco ïpocòo çacaëeííoé pyêoé. Paçäeëèâøè eão ía êycêè, oía ïoäâèãaeò áëþäo ïoáëèæe ê ïÿòè òoâapèùaì. Èçâoç÷èêè òÿíyò-cÿ pyêaìè ê ìÿcy, áepyò êycêè è, oïÿòü ïoäcòaâëÿÿ xëeá ïoä êycoê, oò-êycûâaþò çyáaìè co÷íyþ ãoâÿäèíy.
He òopoïÿcü, íaeëècü ãocòè äocûòa; ïoòíûe êpacíûe ëèöa xopoøo âû-òepëè pyøíèêaìè *. Bcòaþò òoâapèùè ÷èíío, êaê è â ía÷aëe còoëa, ìoëÿòcÿ ía oápaça áoëüøèì äâyïepcòíûì êpecòoì è áëaãoäapÿò xoçÿéêy ça xëeá,
ça coëü.
Haì âce ýòo xopoøo çíaêoìo, è ìû òoëüêo cëeäèì, âce ëè ïpaâèëüío
cäeëaío, ÷òo ïoëaãaeòcÿ.
Toëüêo òeïepü íapyøaëocü ìoë÷aíèe è ía÷èíaëècü èíòepecíûe pação-âopû â oòâeò ía paccïpocû Ãpèøêè è òeòêè Moòpè.
Heêoòopûe cíèìaëè âaëeíêè, ía÷èíaëè paçâepòûâaòü oíy÷è è yêëaäû-âaëècü ía íapax. Cêopo oòòyäa paçäaâaëcÿ çäopoâûé xpaï. A äpyãèe eùe äoëão áeceäoâaëè o paçíûx paçíocòÿx -- íapoä áûâaëûé.
V HOBÛÉ ÄOM
Kaê âeceëo áûëo íaì â íaøeì íoâoì äoìe! Bce ïepeâeçëè, ycòaíoâèëè. Ïpocòopío! Câeòëo! Míe ocâáeíío ípaâèëcÿ ïoëoã íaä áoëüøoþ êpoâaòüþ: ïo êpeòoíy äo caìoão ïoòoëêa âèëcÿ ïëþù çeëeíûìè ëècòüÿìè -- òaê ïoxo-æe áûëè íaêpaøeíû ëècòüÿ, coâceì æèâûe. Â áoëüøoé ãopíèöe ïoâecèëè íoâûe oápaça -- xoòü è íe â pèçax, êaê y áaáeíüêè, ío o÷eíü xopoøèe... Cêoëüêo oêoí! È êaêèe áoëüøèe! Kaê y áaáeíüêè â ãopíèöax: ecëè âcòaòü ía ïoäoêoííèê, òo íe äocòaíeøü äoâepxy. Ha íeêoòopûx oêíax â ãëèíÿíûx
P y ø í è ê -- ïoëoòeíöe (yêp.).
47
ãopøêax còoÿëè öâeòû: êpacíaÿ ãepaíü, ôyêcèÿ è eùe -- íy coâceì êaê èç âocêy! -- áeëûe öâeòèêè co cëaäêèìè êaïeëüêaìè ïo yòpaì, íeæíûe è ïpo-çpa÷íûe! Kpacèâa òaêæe áeëoêpaè÷êa. Ócòÿ ïoëèâaeò öâeòû êaæäoe yòpo...
Ïepeä êpûëüöoì, âûxoäÿùèì âo äâop, còoèò y íac áoëüøaÿ ocèía, a ça íeé âûcoêèì áyãpoì ïoäíèìaeòcÿ ïoãpeá; íaä ïoãpeáèöeé ïoäúeì eùe âû-øe, òaê ÷òo ecëè âçëeçòü ía íee, òo ÷epeç çaáop yâèäèøü ëec ça Äoíöoì, -- ýòo o÷eíü äaëeêo!..
A êaêoé âeceëûé capaé! ß íaøeë òaì ïeòyøüe ïepî íeâèäaííoé êpaco-òû. Kaê oío ïepeëèâaeò âceìè öâeòaìè!
Capaé êpûò êaìûøoì; ÿ âûäepíyë êaìûøèíy -- íy òo÷ío ïèêa y yëaí, c cyëòaíoì. ß ápocaë ee ïo äâopy: êoãäa ycòaâèøü ía paâíoâecèè -- äaëe-êo ëeòèò, äaæe còpaøío. Ócòÿ áoèòcÿ.
Ha oäíoé ïepeêëaäèíe â capae íaì ïoâecèëè êa÷eëè èç âepeâêè; êaê pac-êa÷aþòcÿ -- âcÿ äyøa çaxoëoíeò. Ó íac câoÿ cepaÿ êopoâyøêa, ïyçaòaÿ-ïyçaòaÿ, ía êopoòeíüêèx íoæêax... Maìeíüêa áepeò ÷ècòeíüêyþ íoâyþ äo-eíêy, äoëão ìoeò ee òeïëoé âoäoþ èç ïe÷êè è èäeò äoèòü âe÷epoì, a äíeì êopoâa â còaäe.  caðàe eé ïoäocòëaëè coëoìû. Boò oía ëeãëa è êaê âçäox-íyëa! Ýòo oía äoâoëüía -- ïoéëa íaïèëacü.  ïoéëî eé íaápocaëè apáyçíûx è äûííûx êopoê è âcÿêèx ocòaòêoâ.
A êaêoé y íac coáa÷èùe Paçáoé -- oãpoìíûé, êaê âoëê; âce ãoâopÿò: ía âoëêa ïoxoæ -- cåpûé è ãoëoc còpaøío ãpoìêèé; âce áoÿòcÿ íaøeão Paçáoÿ.
Maìeíüêa âce ycòpaèâaeò è ïoêyïaeò íoâûe êapòèíû. Boò oïÿòü Oëýøa ïpèøeë; oí còeêoëüùèê è êapòèíêaìè òopãyeò, caì paìêè äeëaeò è còeêëo còaâèò, xoxoë... O÷eíü âeceëo cìoòpeòü, êaê oí ïoêaçûâaeò êapòèíû. Bûíeò ocòopoæío èç ïa÷êè è ïocòaâèò ía íoâûé áyôeòíûé øêaô co còeêëaìè; äep-æèò êapòèíy è cìoòpèò ía âcex, äoâoëüíûìè ãëaçaìè áëecòèò.
-- A? Ocü êapòèía!.. ßêè êpacêè!.. Oöe ãapíi êapòèíè. A ùo, Còeïa-íoâía, íe ïoäoáaeòe *? Äþæe ãapíi êapòèíè.
Ho ìaìeíüêa âûápaëa áeç êpacoê -- Xpècòoc â òepíoâoì âeíöe, c òpo-còüþ â pyêax, è ãëaça ïoäíÿòû ââepx; a êaê pyêè íapècoâaíû!..
-- Ax, âoò, ïocòoéòe, äaéòe ïocìoòpeòü!
Oí ïoêaçaë: Maçeïy ïpèâÿçûâaþò ê ëoøaäè ïoëücêèe ïaíû. Boò êap-òèía! ß còaë ïpocèòü ìaìeíüêy, ÷òoáû êyïèëa Maçeïy. Heò, -- è äopoãa, è ìaìeíüêe coâceì íe ïoípaâèëacü: ãoëûé ÷eëoâeê... A êaêèe êpacêè áûëè ía êaôòaíax y ïoëÿêoâ!.. Kaêoé êoíü! ×yäo! ß òaê äocaäoâaë, ÷òo íe êy-ïèëè...
Bâe÷epy ïpèøëa áaáyøêa Eãyïüeâía è òoæe ïpèíecëa êapòèíû. Ó íee o÷eíü còpaøíûe. Boò: cìepòü ÷eëoâeêa ãpeøíoão è ÷eëoâeêa ïpaâeäíoão. Ko-íeö ãpeøíoão yæaceí: còoÿò y ïopoãa ÷epòè, ÷epíûe, c poãaìè, xâocòaòûå. è êpþ÷üÿìè òÿíyò eão ça ÿçûê, yæe ía ïoë-apøèía âûòÿíyëè. Cëaâa áoãy,
--He ïoäîáaeòe -- íe ípaâèòcÿ âaì (yêp.). 48
÷òo ìaìeíüêa íe êyïèëa ýòoé êapòèíû. Eùe -- còpaøíûé cyä. Oïÿòü oãpoì-íûé äüÿâoë â oãíe cèäèò. A ãpeøíèêè!.. Toëüêo òpyäío paccìoòpeòü: êpac-íoé êpacêoé o÷eíü çaêpaøeíû...
Cêopo Eãyïüeâía ía÷aëa ÷òo-òo òaèícòâeíío paccêaçûâaòü co cëeçaìè ìaìeíüêe. Oía âceãäa òaê.
-- Eùe íaøèì-òo íe òaê, íaøè âce æe ïo çaêoíy æèâyò, a ýòè, Taíÿ, ïoâepèøü ëè: çaáèòûe òoïopû...
Be÷epoì ïpèøëa còpaííèöa Aíþòa, è ìaìeíüêa còaëa ÷èòaòü æèòèÿ câÿòûx. ×èòaëè ïpo Mapêa âo Ôpa÷ecêoé ãope. Êaê oí yøeë èç câoeão äoìa è cïacaëcÿ oäèí. Taê èíòepecío, òaê èíòepecío! ß còaë äyìaòü: "Boò ecëè áû ìíe yéòè òaêæe êyäa-íèáyäü âo Ôpa÷ecêyþ ãopy cïacaòücÿ...*. Oäèí... ìíe còpaøío còaëo.
Áaáyøêa cëyøaëa ÷òeíèe cepüeçío; oía âûcoêaÿ, ê ëèöy áeëaÿ êocûíêa, ÷epíûì ïëaòêoì ãoëoâa ïoêpûòa. A Aíþòa âcÿ â cëeçax; êaæeòcÿ, íè÷eão íe cëûøèò, a òoëüêo çaëèâaeòcÿ, xëþïaeò. Oò÷eão æe?!
A â äpyãoé paç, êoãäa ïpèøëa eùe cëyøaòü ÷òeíèe Xèìyøêa, íaøa coceäêa, ÷èòaëè æèòèe ïpeïoäoáíoão Ôeoôèëa. Oí òpè cocyäa cëeç íaïëaêaë. È êapòèíêa: íapècoâaí Ôeoôèë c äëèííoé áopoäoé, ïepeä íèì âûcoêèé áoëüøoé cocyä, è oí eão íaïëaêaë ïoëíûé cëeçaìè; ça cïèíoé eùe còoÿò äâa cocyäa. Âoò ïëaêaëè! È Aíþòa è Xèìyøêa. Xèìyøêa âce âpeìÿ còoÿëa y äâepeé, ïoäïepøècü pyêoé, è âce ïëaêaëa, ïëaêaëa.
Êoãäa êoí÷èëè Ôeoôèëa, còaëè ÷èòaòü æèòèe ïpeïoäoáíoão Hèôoíòa, O÷eíü cìeøío, êaê ÷epòè còapaëècü paccìeøèòü ïpeïoäoáíoão Hèôoíòa è eçäèëè ïepeä íèì âepxoì ía câèíüÿx, -- òaê cìeøío!.. Ío ïpeïoäoáíûé Hè-ôoíò íe paccìeÿëcÿ, a Aíþòa è Xèìyøêa è òyò âce âpeìÿ ïëaêaëè; ÿ äy-ìaþ, ÷òo Xèìyøêa íè÷eão íe ïoíÿëa, ío âce âpeìÿ còoÿëa y ïopoãa è ïëaêaëa.
-- Äa cÿäü áo, Xèìa, ÷òo òû âce còoèøü, -- cêaçaëa eé ìaìeíüêa.
-- Íè÷eão, Còeïaíoâía, o-o-ox-xo-xo! Ãpexè íaøè òÿæêèe... ×èòaéòe áo, ÷èòaéòe... yæ...
Maìeíüêa ÷èòaeò o÷eíü xopoøo, ÿcío. È öepêoâíûé ÿçûê òaê ïoíÿòeí, a íeïoíÿòíoe cëoâo ceé÷ac æe oáúÿcíÿeò. Òaêoé ïpèÿòíûé ãoëoc y ìaìeíüêè!
ß çaäyìaë cäeëaòücÿ câÿòûì è còaë ìoëèòücÿ áoãy. Ça capaé÷èêoì, ãäe ía÷èíaëcÿ íaø oãopoä, âûcoêèé òûí oòäeëÿë äâop oò yëèöû -- yþòíoe ìe-còo, íèêòo íe âèäèò. È çäecü ÿ ïoäoëãy ìoëèëcÿ, ãëÿäÿ ía íeáo.
Ìû êyïaëècü â Äoíöe. Áepeãa ãëyáoêèe, ceé÷ac æe òaê è òÿíeò, æyòêo. Kpy÷a âûcoêaÿ; ìíoão â paçíûx ìecòax âûâaëeío cþäa íaâoçy; eão âce âe-çyò â êpy÷y èç câoèx capaeâ. Êaêoé ïocêëåí* pacòeò ïoä êpy÷eé! êycòaìè!
* Ïocêëåí, âepíee, ï o c ë å í -- "ïcèíêa", "ãaäþ÷üè ÿãoäû*. Pacòeò oáû÷ío â copíûx ìecòax.
4 Äaëeêoe áëèçêoe 49
Cëaäêèé, äyøècòûé. ìycêaòoì ïaxíeò: ecòü çeëeíûé è ecòü òeìío-ëèëoâûé, êaê âèíoãpaä. O÷eíü âeceëo áeãaòü ïoä êpy÷eé ìeæäy êycòaìè êopoâÿêoâ*: oíè coâceì êaê opexè áoëüøèe; â ýòèx êoëþ÷êax âecü êycò câepxy ycûïaí
êopoâÿêaìè.
Haøa yëèöa èäåò ía Ãpèäèíy ãopy, íaø äoì -- ía yãëy, a äpyãaÿ yëè-öa -ê êoëoäöy. Ïepeä íaìè áoëúøaÿ ïëoùaäü èäeò ê Äoíöy, äo caìoé coë-äaòcêoé êyxíè, íaä êpy÷eé Äoíöa: eùe äaëeêo, ça êyxíeé yæe, -- êpy÷a Äoíöa (òeïepü caæeíeé ía còo yæ Äoíöoì yíeceí áepeã).
Beceëaÿ ïëoùaäü! Êaæäûé âe÷ep äeâêè òyò, coápaâøècü, ïoþò ïecíè, èãpaþò â ëaïòy, a ìû oêoëo áeãaeì. O÷eíü âeceëo. Æaëêo âoò òoëüêo, ÷òo âeäüìû æèâyò íeäaëeêo... È êaê ýòo ìû paíüøe íe cëûxaëè?.. Íèêòo íe cêaçaë... Ïo ío÷aì còpaøío áûâaeò, ocoáeíío êoãäa ça Äoíöoì, â ìaëèíîâ-cêoì ëecy, âoëêè çaâoþò...
Áaòeíüêa c Ãpèøêîé ía ÿpìapêy â Poìeí yexaëè è eùe íe cêopo âep
íyòcÿ c ëoøaäüìè.
Ío yæ êaê âepíyòcÿ, ìû íè÷eão áoÿòücÿ íe áyäeì. Ãpèøêa èì çaäacò!
Boò, ïpoêëÿòûe, çaâeëècü!
Xèìyøêa Kpèöûía çíaeò âcex âeäüì. Ïepâaÿ -- áaáêa Aíècèìoâía, còa-paÿ. ãopáaòaÿ, èç-ïoä ïëaòêa òoëüêo ïoäáopoäoê c âoëocèíêaìè òop÷èò. Oía áoèòcÿ ãpoçû: êaê yâèäèò -- çaxoäÿò òy÷è, èäeò â câoè caäèê, áepeò äëèí-íyþ ïaëêy, íaâepòûâaeò ía íee ïëaòoê è ía÷èíaeò âepòeòü â âoçäyxe. Bep-òèò, âepòèò, ïoêa íe ïoäíèìeòcÿ âeòep. Toãäa oía íaâepíeò ía ãoëoây ïëa-òoê è ëoæèòcÿ â ÿìy, âíèç ãoëoâoþ, cïaòü: â caäy y íee òaêaÿ ÿìa ecòü, è cïèò òaê, ïoêa íe paçoéäyòcÿ òy÷è.
Xèìyøêa ãoâopèò: êaê ío÷ü. oía oápaùaeòcÿ â coáaêy, áepeò äoeíêy è èäeò ÷yæèx êopoâ äoèòü. Xoòü êaêoé âûcoêèé òûí -- ïepeëeçeò è âûäoèò
÷yæyþ êopoây.
Haøa Äoíÿøêa ÷yòü-÷yòü íe çacòaëa ee y íac ía äâope. Bûøëa oía ía çape, eùe òeìío áûëo, âèäèò -- áoëüøaÿ coáaêa c äoeíêoé â ëaïe áeæèò èç capaé÷èêa oò êopoâû ïpÿìo ê ïepeëaçy. Äoíÿøêa âçÿëa ïaëêy äa ça íeé, coáaêa cêoê ÷epeç òûí... Oãëÿíyëacü ía Äoíÿøêy -- è òa âèäèò: ëèöo Aíècèìoâíû!.. Còpaøío còaëo Äoíÿøêe. Bcêo÷èëa â äoì, pyêè, íoãè
òpÿcyòcÿ.
Ío êòo áû ïoäyìaë -- Äoíÿ Êyçoâêèía òoæe, ãoâopÿò, âeäüìa. Ýòa eùe coâceì íe còapaÿ. Toëüêo paç, êoãäa oía êyïaëacü, çaìeòèëè y íee xâocòèê. Xèìyøêa ãoâopèò eé: "Äoíÿ, ÷òo y òeáÿ ça xâocòèê?" -- "Heò, eé-áoãy, íeò, ýòo íe xâocòèê -- ýòo "êocòo÷êa-ïpèpoäa". Ío êòo æe eé ïoâepèò? Âce çía-þò: âeäüìa. Xèìyøêa âcex çíaeò è ïocëe ÷òeíèÿ æèòèÿ câÿòûx íaì ïpo âcex âeäüì paccêaçûâaeò.
* Kopoâÿê -- òpaâÿíècòoe äâyxëeòíee pacòeíèe, äocòèãaþùee èíoãäa âûcoòû ÷eëoâe÷ecêoão pocòa.
Caìaÿ còpaøíaÿ âeäüìa æèâeò â Ïpècòeíe -- Ãaøêa Ïepepoäoâa. Òa â ìecÿ÷íyþ ío÷ü cèäèò, ïpèòaèâøècü ïoä êpy÷eé íaä Äoíöoì, è. ecëè êaêoé-íèáyäü ìaëûé çaçeâaeòcÿ, oía eão öaï-öapaï è ía÷íeò ùeêoòaòü. Ùeêo÷eò, ùeêo÷eò, ìoæeò äo cìepòè çaùeêoòaòü. À ecëè æèâ ocòaíeòcÿ, òaê ïocëe â ÷axoòêe ïoìpeò. Êaøëÿeò, êaøëÿeò è ïoìpeò. Äa eùe Ãaøêa caìûx cèëü-íûx âûáèpaeò. Aëäaêèì Caïeëêèí ïoïaëcÿ eé. òaê eëe æèâoão íaøëè ía çape. coâceì è ãoëoc ocëaá; äoëão xâopaë ïocëe ýòoão; ío ýòoò ïoïpaâèëñÿ è æèâ ocòaëcÿ.
Íaøè êaëìûöêèe peáÿòa çíaþò, êaê èx è áèòü, âeäüì.  ìecÿ÷íyþ ío÷ü íapo÷ío ãäe-íèáyäü ïoä êpy÷eé â ÿìe cèäÿò, ïpèòaèâøècü, è æäyò... Toëü-êo çaìeòÿò -- â coáa÷üeì âèäe "oãèíaeòcÿ" oêoëo, ceé÷ac ee â êoëüÿ (y êaæ-äoão äyáèía â pyêax). Toëüêo íaäo áèòü ïo òåíè. Ecëè áèòü ïo íeé, òo ecòü ío caìoé âeäüìe, ïpoìaxíeøücÿ, a ïo òåíè -- òaê ceé÷ac çaâèçæèò áa-áüèì ãoëocoì. Bacÿ Áaòûpeâ -- cïëa÷: paç ápocèëcÿ è cãpeá ee pyêaìè, ïoâepíyë ê ìecÿöy, ïocìoòpeë â ìopäy -- âèäèò coâceì ÿcío: Ãaøêêa Ïepe-poäoâa. Hy è áèëè æe ee. Ía äpyãoé äeíü Ãaøêa Ïepepoäoâa âûøëa ïo âoäy âcÿ oáâÿçaííaÿ è â cèíÿêax. "×òo c òoáoé?" --cïpaøèâaeò ee coceä-êà. "Ñ ïoëaòè yïaëa ío÷üþ"... A ê âe÷epy âce çíaëè, c êaêoé ïoëaòè...
Toëüêo è Bacÿ ïocëe ça÷ax è äoëão cïycòÿ yìep-òaêè â ÷axoòêe, a yæ êàêoé cèëa÷ áûë!
Oíè áoãaòûe, Áaòûpeâû: câoè ïocòoÿëûé äâop, äâa äoìa áoëüøèx è êyxíÿ ía äâope: capaè êpyãoì, êaê y íaøeé áaáeíüêè.